Litvanya
Finlandiya
Polonya
Malta
Bosna-Hersek
G. Kıbrıs
San Marino
Romanya
Arnavutluk
Andorra
İngiltere
Letonya
Tereyağı Yerine Bitkisel Yağ Yiyenler Daha Uzun Yaşıyormuş ?
Dikkat: Yazının sonunda ek var!
JAMA’ da yayınlanan araştırma İngilizce medyada “tereyağ yerine bitkisel yağ yerseniz ölüm riskiniz azalır” benzeri başlıklarla yer aldı.
Araştırma bizde Sözcü gazetesinde “İşte bu yüzden tereyağını ağzınıza bile sürmemelisiniz” manşetiyle haber oldu.
Bir instagram videosunda “Tohum yağları, gıdalarda bulunan en sağlıksız bileşenlerden biridir” diyen ABD’ nin yeni Sağlık Bakanı Robert F. Kennedy Jr. karşıtları mutluluktan uçmaya başladılar.
Çalışmanın yazarlarından, 2 bin yayını, sayısız kitabı olan Walter Willet de “İnternette tereyağının sağlıklı bir yağ olduğu yönünde bir efsane dolaşıyor, ancak bunu destekleyecek iyi bir delil yoktu” diyor ve dalgasını geçiyor: “Kalp krizi geçirmek istiyorsanız, tereyağı yiyin”.
3 büyük kohorttan 221054 yetişkine ait 33 senelik beslenme verileri üzerinde yapılan çalışmada, daha fazla tereyağı yenmesinin toplam ölüm ve kanser ölüm oranında artışla ilişkili olduğu, bitki bazlı yağların (aspir, soya fasulyesi, mısır, kanola ve zeytinyağı) daha çok yenmesinin ise daha düşük toplam, kanser ve kardiyovasküler hastalık ölüm oranıyla ilişkili olduğu ortaya çıkıyordu.
Diyet, katılımcıların kendi ifadelerine göre her 4 yılda bir doğrulanmış yarı kantitatif gıda sıklığı anketleriyle değerlendirildi; yaş, sigara, toplam kalori alımı, VKE… gibi çeşitli faktörlere göre ayarlamalar yapıldı.
Toplam ölüm riski, en fazla tereyağı yiyenlerde, en az yiyenlere kıyasla %15 daha yüksek bulundu.
Buna karşılık, toplam ölüm riski bitkisel yağları en fazla yiyenlerde, en az yiyenlere kıyasla %16 daha düşük idi.
Bitkisel yağ alımında günde her 10 gram artış, %11 daha düşük kanser ölüm oranı ve %6 daha düşük kalp-damar hastalıkları ölüm oranı ile; daha fazla tereyağı yenmesi daha yüksek kanser ölüm oranı ile ilişkili bulundu.
Kanola, soya fasulyesi ve zeytinyağının daha fazla yenmesiyle daha düşük toplam ölüm oranı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki vardı.
Her gün 10 gram tereyağı yerine bitkisel yağ yenmesi toplam ölüm oranında ve kanser ölüm oranında %17’lik bir azalma ile ilişkiliydi.
Araştırmacılar bu sonuçları, “tereyağını bitkisel yağlarla, özellikle zeytin, soya fasulyesi ve kanola yağlarıyla değiştirmek, erken ölümleri önlemede önemli faydalar sağlayabilir” diye yorumluyorlar.
Beslenme araştırmalarının başlıca iki hedefi vardır:
1 İnsanların binlerce senedir tükettikleri, onları hastalıklardan koruyan tabii yiyecek ve içecekleri “karalamak“, en azından onlar hakkında “şüpheler” yaratmak.
2 Endüstri ürünü yiyecek ve içecekleri “parlatmak“.
Beslenmenin araştırması olmaz!
Günümüzde beslenme araştırmaların önemli bir kısmı -tamamı da dense yeridir- gıda endüstrisinin desteği ile yapılmaktadır.
Araştırmalar baştan öyle düzenlenir ki bunlardan endüstrinin menfaatlerine aykırı “olumsuz” netice çıkması mümkün olamaz.
Sonuç beklendiği gibi çıkmadığında bazen istatistik oyunları bazen laf kalabalığı bazen yorumlama numaralarıyla olumsuzluklar “paketlenir”.
Beslenme araştırmaları “tabiatından” dolayı hatalara açıktır. Bunlar için düzenlenen anketler ne kadar iyi niyetle, önyargısız, ayrıntılı ve titiz hazırlanmış olursa olsun yanlışlar ve eksikler kaçınılmazdır.
Gelelim neticeye
BİR: Bu bir gözleme dayalı araştırmadır ve bunlardan bir illiyet bağı çıkmaz; ancak bir birliktelikten ve risk artışından bahsedilebilir.
İKİ: Bu çalışmada da olduğu gibi risk artışının yok mertebesine yakın olması da önemli olmakla beraber çok yüksek çıksaydı da netice değişmeyecekti.
ÜÇ: Katılımcıların yedikleri 4 senede bir tekrarlanan beslenme anketlerine, kendi ifadelerine göre belirleniyor. Bu verilerin güvenirliliğine ancak ahmaklar inanır.
DÖRT: Bir de utanmadan zeytinyağını, omega-6 zengini tohum yağlarıyla aynı kefeye koymuşlar.
Bunların tereyağı dedikleri de ne kadar tereyağıdır, Allah bilir.
BEŞ: Beslenmemizi, yani neleri ne kadar, nasıl yiyip içeceğimizi bilim adamlarına değil “zır cahil atalarımıza” bakarak düzenlemeliyiz ki sağlıklı olalım, hastalıklardan korunalım. Ben öyle yapıyorum.
Kaynak: https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/2831265
Makale: Butter and Plant-Based Oils Intake and Mortality
Araştırmanın medyadaki haberleri:
***
EK 1 (10.3.2025): Ben de tohum yağlarını tavsiye ediyorum. Ama bakın ne için?
Seyretmek için: https://x.com/drahmetrasim/status/1894046609849078029
***
EK 2 (10.3.2025): Yarım akıllılar için yarım yağlı tereyağı üretildi. Tam yağsız tereyağı çok uzakta olmamalı.
Kaynak: https://x.com/drahmetrasim/status/1805483799645462708
***
EK 3 (10.3.2025): İşte bu yüzden tereyağını ağzınıza bile sürmemelisiniz
Yağlar arasında en sağlıklısı olarak bilinen tereyağının erken ölüme neden olacağı ortaya çıktı. İşte araştırmaya dair detylar
Yapılan yeni bir araştırmada, tereyağına dair şaşırtıcı sonuçlar ortaya çıktı. Zeytinyağından sonra en çok önerilen yağlardan biri de tereyağıydı. Fakat, tereyağının erken ölmeye neden olabileceği belirtildi. Tereyağı yerine ise bitkisel yağlar tüketmenin yaşam süresini uzattığını ortaya koydu.
TEREYAĞI YİYENLER 2 KEZ DÜŞÜNECEK!
Harvard Tıp Fakültesi’ndeki araştırmacılar, tereyağı yiyen kişilerin herhangi bir nedenden dolayı ölme ihtimali ile az yiyenlere göre yüzde 15 daha fazla olduğunu öne sürdü. Araştırmacılar, mısır yağı, zeytinyağı gibi bitkisel yağların insan sağlığı açısından daha önemli olduğunu ifade etti.
50 YIL BOYUNCA İNSANLAR TAKİP EDİLDİ
Amerika’da 50 yıl boyunca 221.00’den fazla kişi takip edildi ve beslenme alışkanlıkları incelendi. Araştırma sonucunda ise tereyağı yerine bitkisel yağları tercih eden insanların ölme olası yüzde 20 azaldığı tespit edildi.
10 GRAM TEREYAĞI BİLE ÖLÜM RİSKİNİ ARTIRIYOR
Her gün 10 gram bitkisel yağ yemenin ölüm riskini 11 kalp hastalıklarını ise yüzde 6 azalttığı ortaya çıktı. Günlük tüketilen 10 gram tereyağı ise kanserden dolay ölüm riskini yüzde 12 oranında artırıyor.
“BİTKİSEL YAĞLARI TERCİH EDİN”
Araştırma boyunca 50 bin katılımcı hayatını kaybetti. Bunlar arasında 12 bin 241′, kanserden 11 bin 240’ı ise kalp rahatsızlığından öldü. Beslenme ve diyetetik profesörü emekli Dr. Tom Sanders, “Bu, tereyağı yemeyi seçen insanların, bitkisel yağ yemeyi seçenlere göre daha az yaşadığını gösteren önemli bir çalışma” dedi.
Tereyağında doymuş yağ oranının yüksek olduğunu belirten Dr. Tom Sanders, içerisinde trans yağ asitleri içerdiğini ekledi. Dr. Tom Sanders, bundan dolayı tereyağı yerine bitkisel yağların tercih edilmesini önerdi.
Kaynak: https://www.sozcu.com.tr/iste-bu-yuzden-tereyagini-agziniza-bile-surmemelisiniz-p148338
***
EK 4 (10.3.2025): İngiltere, laboratuvar üretimi gıdaların satışını iki yıl içinde onaylamayı planlıyor. Gıda Standartları Ajansı (FSA), bu tür ürünlerin onay sürecini hızlandırmak için yeni düzenlemeler üzerinde çalışıyor. Hücrelerden üretilen bu gıdalar, küçük kimyasal tesislerde yetiştiriliyor ve çevreye duyarlı alternatifler olarak öne çıkıyor.
Dünyada Singapur, ABD ve İsrail laboratuvar üretimi et satışını onaylayan ülkeler arasında yer alırken, İtalya ile ABD’deki bazı eyaletler bu ürünlere yasak getirdi. İngiltere’deki şirketler, ülkedeki mevcut düzenlemelerin süreci yavaşlattığını ve küresel rekabette geride kaldıklarını savunuyor.
FSA, laboratuvar üretimi gıdaların güvenliğini sağlamak amacıyla bilim insanları ve şirketlerle iş birliği yaparak yeni düzenlemeler geliştirmeyi amaçlıyor. Bazı uzmanlar ise düzenlemelerin şirketlerle ortak hazırlanmasının çıkar çatışması yaratabileceğini öne sürüyor.
Laboratuvar ortamında üretilen gıdalar, bitki veya hayvan hücrelerinden elde ediliyor ve bazen gen düzenleme teknikleri kullanılıyor. Bu ürünlerin çevre dostu ve daha sağlıklı olduğu savunulsa da bazı uzmanlar, üretim süreçlerinin yüksek enerji gerektirdiğini ve sağlık etkilerinin abartıldığını düşünüyor. FSA yetkilisi Prof. Robin May, yeni düzenlemelerin bilime dayanması gerektiğini belirterek, “Bu süreç karmaşık olabilir fakat güvenliği sağlamak için bilimin tam olarak anlaşılması kritik öneme sahip” dedi.
